Η μάχη ανάμεσα σε έναν πεζό στρατιώτη με σπάθη και έναν τυφεκιοφόρο με ξιφολόγχη

‘’Η μάχη ανάμεσα σε έναν πεζό στρατιώτη με σπάθη και έναν τυφεκιοφόρο με ξιφολόγχη’’

© Έρευνα – Μετάφραση: Παναγιώτης Ν. Κλώνος, μέλος της Ακαδημίας Ιστορικών Ευρωπαϊκών Πολεμικών Τεχνών ‘Λέοντες’ και των Ελλήνων Ελεύθερων Ξιφομάχων (Meyer Freifechter Guild – Hellas).

 

Είναι γεγονός ότι, η χρήση της στρατιωτικής σπάθης και του τυφεκίου με ξιφολόγχη αναφέρονται σε πληθώρα στρατιωτικών εγχειριδίων από το 18ο – 20ό αιώνα. Τόσο η αγγλική όσο και η γαλλική βιβλιογραφία παρέχουν πολλές πηγές, αλλά στην παρούσα έρευνα θα επικεντρωθούμε στις διδασκαλίες του Γάλλου δασκάλου των όπλων του 142ου Συντάγματος Πεζικού του Γαλλικού Στρατού, Augustin Chambon ο οποίος συνέγραψε το 1911 το στρατιωτικό εγχειρίδιο ‘’Du Sabre à pied, conseils pratiques sur son emploi en campagne’’ (Η χρήση της σπάθης ως πεζός. Πρακτικές συμβουλές για τη δουλειά του στρατιώτη στην εκστρατεία).

Στο κεφάλαιο ‘Du combat contre la baïonnette’ (η μάχη ενάντια στην ξιφολόγχη) ο Augustin Chambon αναφέρει ότι, με την εμπειρία που απέκτησε στα όπλα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ένας στρατιώτης, που φέρει σπάθη (sabre) μπορεί να επιβιώσει εύκολα σε μια μάχη όταν έχει έναν αντίπαλο απέναντί του, αλλά και σε περίπτωση που έχει περισσότερους αντιπάλους μπορεί να τους αντισταθεί έως ότου φτάσουν οι ενισχύσεις. Επίσης, σε αυτές τις ασκήσεις που πρέπει να επαναλαμβάνονται συχνά, χρησιμοποιούνται βαριές μεταλλικές σπάθες και ειδικές ξιφολόγχες, στις οποίες υπάρχουν θήκες που είναι δεμένες στον χειροφυλακτήρα. Το κουμπί έχει επένδυση από κουρέλια, ως μέσο σύνεσης. Η θήκη έχει μια μικρή περίσσεια βάρους, αλλά δεν τραυματίζει τον εκπαιδευόμενο όταν τον χτυπήσει και για αυτό το λόγο, όλοι οι εκπαιδευόμενοι φορούν μάσκες, γάντια και προστατευτικά για το σώμα και όλα αυτά τα διαθέτει η αίθουσα ξιφασκίας.

Η χρήση της σπάθης δεν είναι πολύπλοκη ενάντια σε έναν τυφεκιοφόρο με ξιφολόγχη. Τι μπορεί να κάνει ο τυφεκιοφόρος για να επιτεθεί; Τρυπήματα και τίποτα άλλο. Τα εν λόγω τρυπήματα εκτελούνται αργά, λόγω του ότι το βάρος του τυφεκίου εμποδίζει την γρήγορη εκτέλεσή τους. Συνεπώς, αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να εκφράσουμε τη δική μας γνώμη ως προς το τρύπημα που καθορίζεται από πραγματικούς κανονισμούς. Η κίνηση ‘’τρύπημα’’ (Pointez) πρέπει να εκτελεστεί και με τα δύο χέρια, δηλαδή κατά την εκτέλεση του τρυπήματος δεν πρέπει να αφήνουμε ελεύθερο το αριστερό χέρι και το βάρος του σώματός μας να μεταφέρεται προς τα εμπρός, ενώ εκτείνεται το πίσω μέρος του δεξιού γονάτου (η ιγνύα). Αυτός ο τρόπος τρυπήματος είναι ελαττωματικός. Έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι, αν κανείς θέλει να χτυπήσει με αυτόν τον τρόπο έχουμε μια κατάσταση, όπου ένας είναι τυφεκιοφόρος με ξιφολόγχη και για αυτό το λόγο, ο στρατιώτης που φέρει σπάθη θα πρέπει να είναι ‘’ισχυρός’’ στην απόκρουσή του. Η επιστροφή στη θέση φύλαξης (πρέπει να γίνεται γρήγορα) δυσκολεύει τον τυφεκιοφόρο εξαιτίας του βάρους του τυφεκίου. Επίσης, όταν ένας από τους δύο αντιπάλους ‘’κλείσει’’ την απόσταση σε μεγάλο βαθμό, τότε υπάρχει περιθώριο για riposte (αντεπίθεση). Είναι η αξιοποίηση του βραχίονα την ώρα που εκτελείται το τρύπημα, διότι το πλεονέκτημα αυτού του τρυπήματος οφείλεται στο γεγονός ότι, εάν και εφόσον εκτελεστεί με δύναμη μπορεί να είναι ισχυρό απέναντι στην απόκρουση του αντιπάλου.
Είναι προτιμότερο να επιστρέψουμε στον κανονισμό που ορίζει το ‘’Coup Lancé’’ (χτύπημα με προβολή), ξεκινώντας με το δεξί χέρι κρατώντας το όπλο και το εκτείνουμε προς τα εμπρός. Η εκτέλεση του τρυπήματος με το ένα χέρι εξασφαλίζει ότι, ο εκπαιδευόμενος ελέγχει καλύτερα το σώμα του ώστε το εν λόγω τρύπημα να φτάσει πιο μακριά με μεγαλύτερη ταχύτητα. Χωρίς να θέλουμε να παραγκωνίσουμε τον συγκεκριμένο κανονισμό, θα πρέπει να ικανοποιήσουμε και το desiderata (επιθυμητό) της ξιφασκίας με την ξιφολόγχη για δύο τεχνικές. Αυτές οι τεχνικές είναι, το ‘’Pointez’’ (τρύπημα) και το ‘’Coup Lancé’’ (χτύπημα με προβολή), που πρέπει να διατηρούνται χωρίς να αποκλείει η μία την άλλη.

Σε αυτό το σημείο θα μιλήσουμε για την τεχνική ‘’Coup Lancé’’ (χτύπημα με προβολή). Στη μάχη είναι γεγονός ότι, οι στρατιώτες αποφασίζουν σύμφωνα με την προσωπική τους κρίση ποια από τις δύο κινήσεις είναι η καλύτερη, πότε να χρησιμοποιήσουν τη μία ή την άλλη χωρίς να σκεφτούν αυτά που ορίζονται από τους κανονισμούς.

Επιβεβαιώνεται ότι, όταν δύο αντίπαλοι έρθουν σε ζεύξη και ο ένας εκ των δύο επιχειρήσει να εκτελέσει riposte (αντεπίθεση) για να τρυπήσει (Pointez), τότε ο δεύτερος θα αξιοποιήσει το ‘’Coup Lancé’’ (χτύπημα με προβολή) ή κάποιο άλλο χτύπημα που βοηθά στην άμυνα. Συνεπώς, ο εκπαιδευόμενος κρατώντας το όπλο με το ένα χέρι και έχοντας ισορροπία στα πόδια του, έχει τη δυνατότητα να πάρει γρήγορα μια θέση φύλαξης και να εκτελέσει μια σειρά από συνεχόμενα χτυπήματα και να κρατά τον αντίπαλό του σε απόσταση.

Για να καταλάβουν καλύτερα οι αναγνώστες, οι εκπαιδευόμενοι που εξασκούνται στην ξιφασκία φέροντας τυφέκιο με ξιφολόγχη προπονούνται, έχοντας απέναντί τους ένα ανθρώπινο ομοίωμα – στόχο, όπου μπορούν να χτυπήσουν με δύναμη και γρήγορα, παίρνοντας ευνοϊκές θέσεις φύλαξης για να προστατευτούν. Επίσης, σε συνθήκες πραγματικής μάχης οι αντίπαλοι χτυπούν, αποκρούουν, αντεπιτίθενται και είναι εξαιρετικά προσεκτικοί, σε αντίθεση με τα εκπαιδευτικά ανθρώπινα ομοιώματα – στόχους της αίθουσας, στα οποία μπορούν να επιτεθούν χωρίς να υπάρξει χτύπημα από την άλλη μεριά.

Οι επιθέσεις με την ξιφολόγχη περιορίζονται σε τρυπήματα, που πρέπει να εκτελούνται γρήγορα ή αργά. Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι είναι εύκολο να αντιμετωπίσει ένας τυφεκιοφόρος με ξιφολόγχη έναν αντίπαλο με σπάθη. Όταν ένας αντίπαλος σε απειλεί και γίνεσαι και εσύ επιθετικός μην περιμένεις να δεχτείς την επίθεση, αλλά να πας κοντά σου σε κοντινή απόσταση μάχης, δηλαδή σχεδόν ‘’Corps à Corps’’ (απόσταση σώμα με σώμα). Ο τυφεκιοφόρος με την ξιφολόγχη θα νιώσει αμηχανία και θα προσπαθήσει να βρίσκεται σε τέτοια απόσταση, όπου θα μπορεί να αξιοποιήσει την ξιφολόγχη του. Μην τον αφήσεις να το κάνει! Να διατηρήσεις την επίθεσή του, ενώ του αρπάζεις το τυφέκιο.

Όταν κρατάς τη σπάθη και βρίσκεσαι στην 3η θέση φύλαξης (la tierce), στο αριστερό σου χέρι κρατάς τη θήκη της σπάθης. Η πούντα (pointe) της σπάθης σου είναι ψηλότερα από αυτή (ξιφολόγχη) του αντιπάλου σου. Πλησίασε γρήγορα, κάνε ζεύξη με τη σπάθη ή τη θήκη σου και να είσαι ‘’ισχυρός’’ απέναντι στο αντίπαλο όπλο, πιέζοντάς το προς τα κάτω. Έτσι, θα ‘’κλειδώσεις’’ και θα έχεις τον τυφεκιοφόρο αντίπαλο υπό τον έλεγχό σου. Αυτή είναι η καλύτερη στιγμή να εκτελέσεις κόψιμο με τη σπάθη στη δεξιά πλευρά του προσώπου του (Εικόνα 2). Εκμεταλλεύσου αυτή την ευκαιρία και να ξαναπάρεις τον έλεγχο σε περίπτωση που τον χάσεις, ενώ κατεβάζεις το τυφέκιο του αντιπάλου, το οποίο έχει την τάση να υψώνεται. Εκτέλεσε άλλο ένα κόψιμο και αυτή τη φορά στην αριστερή πλευρά του προσώπου του αντιπάλου σου, κάνοντας ένα γύρισμα με το χέρι ‘’κατεβάζοντας’’ τα νύχια του χεριού σου, ενώ κρατάς τη σπάθη (σ.σ. οπλίζεις από τα αριστερά). Ένα κόψιμο στο πρόσωπο του αντιπάλου, είτε είναι από τα αριστερά είτε από τα δεξιά του πρέπει να είναι επαρκές, ώστε να μην είναι σε θέση πλέον να πολεμήσει και να βρίσκεται υπό το έλεός σου.

Όταν βρίσκεσαι στη χαμηλή 3η (tierce) ή στη 2α (seconde) θέση φύλαξης, η πούντα (Pointe) σου πρέπει να βρίσκεται χαμηλότερα από αυτή του αντιπάλου σου, πλησίασε γρήγορα για να έρθετε σε ζεύξη και να αποκρούσεις την ξιφολόγχη του αντιπάλου με τη θήκη σου σηκώνοντάς τη, ώστε η ξιφολόγχη να βρεθεί όσο πιο ψηλά γίνεται. Αξιοποίησε αυτή την ευκαιρία μετά από αυτό, εκτελώντας τρύπημα (Le coup de pointe) στο σώμα ή το χέρι του αντιπάλου σου. Είναι ένα εξαιρετικό χτύπημα στη θέση που βρίσκεται ο αντίπαλος, του οποίου τα χέρια και οι καρποί είναι ακάλυπτοι (Εικόνα 3).

Ως προς την άμυνα, ο αντίπαλος μπορεί μόνο να τρυπήσει. Η οπτική εκπαίδευση όσον αφορά την απόσταση και την ακρίβεια ως προς την απόκρουση έχουν μεγάλη σημασία. Το θέμα της απόστασης είναι εξαιρετικά σημαντικό και καθορίζει εάν είναι η κατάλληλη στιγμή για απόκρουση και αν η εν λόγω απόκρουση δεν γίνεται εναντίον του ‘’ισχυρού’’ του αντίπαλου όπλου, έτσι ώστε ο αντίπαλος να μην μπορεί να εκτελέσει χτύπημα. Αν ο αντίπαλος σε αποκρούσει με το ‘’ισχυρό’’ του, σημαίνει ότι η απόκρουση έγινε βιαστικά και έχει το πλεονέκτημα να σε αποφύγει και να εκτελέσει χτύπημα εκ νέου. Συνεπώς, πρέπει να βρίσκεσαι σε μια κατάλληλη απόσταση με τον αντίπαλο, ώστε να τον αποκρούσεις την κατάλληλη στιγμή, δηλαδή ούτε πολύ νωρίς ούτε πολύ αργά.

Αμέσως μόλις αποκρούσεις, κάνε αντεπίθεση (riposte) όπως φαίνεται στην Εικόνα 3 από τη δεξιά πλευρά ή αν είσαι τυφεκιοφόρος με ξιφολόγχη εκτέλεσε τρύπημα στο σώμα του αντιπάλου, σύμφωνα με την αριστερή πλευρά στα χέρια ή στους καρπούς. Αν και αυτό το χτύπημα μπορεί να μην τραυματίσει τον αντίπαλο, θα ξαφνιαστεί και θα είναι τόσο επώδυνο, που θα τον αναγκάσει να ρίξει κάτω το όπλο του.

Έχοντας ως παράδειγμα τους Ιάπωνες, την περίοδο που πολεμούσαν εναντίον των Ρώσων, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε αντεπιθέσεις που ήταν κλωτσιές στα πόδια των αντιπάλων, λακτίσματα στις κνήμες, γροθιές στο πρόσωπο ή στο στομάχι με το αριστερό χέρι αν είναι ελεύθερο. Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται η θήκη με το αριστερό χέρι, για να εκτελέσεις χτύπημα στο κεφάλι ή στην κνήμη. Επίσης, η θήκη βοηθά στην απόκρουση αντίπαλων αντεπιθέσεων (riposte) (Εικόνα 4).

Μαζί με αυτά τα μέσα άμυνας, προσθέτουμε το περίστροφο που αναμφίβολα βοηθά σε μεγάλο βαθμό.

Όταν έχεις πολλούς αντιπάλους απέναντί σου, να έχεις υπόψη σου το τέχνασμα των τριών Ορατίων εναντίον των Κυριτών, που έκαναν μια προσποίηση και μετέτρεψαν τη μάχη ισότιμη, ως ένας εναντίον ενός. Αν θέλεις να τους νικήσεις πολεμώντας τους ταυτόχρονα θα είναι δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο. Θα μπορούσες να κρατήσεις τη θέση σου, εκτελώντας κυκλικά κοψίματα (moulinets) αν χρειαστεί και θα σε βοηθήσουν να αντιμετωπίσεις τους αντιπάλους σου. Οι αντίπαλοί σου θα σε καταδιώκουν και αναμφίβολα θα το κάνουν με την ίδια ταχύτητα. Κάποια στιγμή, μπορεί κάποιος από αυτούς να πάει πιο μπροστά με τους υπόλοιπους και να γίνει μάχη ανάμεσα σε δύο αντιπάλους.

Αν είναι αδύνατο να υποχωρήσεις, δηλαδή ο χώρος στον οποίο βρίσκεσαι είναι στενός κατά τη διάρκεια της συμπλοκής και αν κάποιος από τους αντιπάλους αισθάνεται άβολα, τότε θα υπάρξει ισοτιμία (ένας εναντίον ενός). Να εκτελείς γρήγορα κυκλικά κοψίματα (moulinets) με τη σπάθη σου για να αμυνθείς και να νικήσεις τους αντιπάλους σου. Μπορεί να έρθουν ενισχύσεις.

Τέλος, αυτοί που έχουν το πλεονέκτημα είναι οι μαχητές, που έχουν τόλμη και ενέργεια. Αυτές είναι δύο βασικές γαλλικές αρετές. Στις δύσκολες στιγμές της συμπλοκής ή της επίθεσης, δεν έχουμε πλέον την επιλογή των μέσων για να ασκήσουμε επιρροή στον εχθρό. Παρόλα αυτά, όταν επιτίθεσαι ή αποκρούεις να εξασφαλίσεις ότι η σπάθη σου δεν θα δεσμευτεί από το χειροφυλακτήρα της ξιφολόγχης του αντιπάλου σου, τον αορτήρα ή τη σκανδάλη του τυφεκίου, διότι θα βρεθείς σε μειονεκτική θέση και η σπάθη σου μπορεί να σπάσει από μια λάθος κίνηση.

Πηγές:

· Chambon, Augustin – Du Sabre à pied, conseils pratiques sur son emploi en campagne (1911)

Link: Sabre apied chambon

Σπάνια αγγελία δάσκαλου ξιφασκίας του 1880

Οικία Πυρή
Οδός Ευριπίδου 72 (το 1880)
Εφημερίδα ΑΙΩΝ
Δημοσίευση: Τρίτη, 16 Δεκεμβρίου 1880
Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων

Η άγνωστη συμπλοκή ‘Ισπανών πεζοναυτών’ ενάντια σε ‘Samurai’

Iσπανός Tercio

Του Γεώργιου Ε. Γεωργά

Προπονητής Ξιφασκίας, Εκπαιδευτής της Ελληνικής Πολεμικής Αγωγής του Παμμάχου, εκπαιδευτής ιστορικής ξιφασκίας.

 

Για πολλά χρόνια οι δυτικοί εκτιμούν ότι οι ξιφομάχοι της χώρας του ανατέλλοντος ήλιου ήταν οι καλύτεροι ξιφομάχοι στο κόσμο. Ο μέσος άνθρωπος της δύσης πιστεύει  ακόμα και τώρα ότι οι πολεμιστές της Ιαπωνίας, οι σαμουράι ήταν μια ανίκητη  κάστα πολεμιστών, τους αναγάγει σχεδόν ως υπέρ ήρωες, που μπορούσαν να νικήσουν σε μονομαχία και στο πόλεμο όλους τους εχθρούς τους. Πολεμιστές δεμένοι ψυχικά με το σπαθί τους που υπηρετούσαν τους άρχοντες τους με πίστη  και αφοσίωση  ενώ ακολουθούσαν ένα πολύπλοκο κώδικα τιμής, το Bushido. Οι samurai που είχαν μεν εκπαιδευτεί στο τρόπο αυτόν, αλλά για κάποιο λόγο δεν υπηρετούσαν κανέναν αφέντη, ονομάζονταν Ronin.

Ronin

Παράλληλα ο μέσος άνθρωπος της δύσης πιστεύει ότι το όπλο των Samurai και των Ronin είναι το πιο ισχυρό σπαθί της οικουμένης που καμία πανοπλία δε μπορεί να αντέξει ένα θλαστικό χτύπημα από έναν έμπειρο ξιφομάχο. Πάνω σε αυτά τα στοιχεία φτιάχτηκε μια μεγάλη βιομηχανία, όπως του κινηματογράφου που παρουσιάζουν τους πολεμιστές αυτούς αήττητους, ενάντια σε οποιοδήποτε άλλον αντίπαλο.

 

Ωστόσο τα ιστορικά στοιχεία όπως έχω αναφέρει σε παλαιότερα άρθρα μου είναι ελάχιστα που να αποδεικνύουν ότι αυτοί οι ξιφομάχοι ήταν αήττητοι. Ήταν;

 

Το 1580 οι πολεμιστές που ακολουθούσαν το ‘δρόμο του πολεμιστή’ ( Bushido) συνάντησαν και διασταύρωσαν τα σπαθιά τους με τους πολεμιστές που ακολουθούσαν ‘Τη πραγματική τέχνη’ ( La Verdadera Destreza). Οι  πολεμιστές της ‘Πραγματικής τέχνης’ ήταν στρατιώτες της μεγαλύτερης αυτοκρατορίας της εποχής που μιλάμε. Είχαν πολεμήσει ενάντια στη πιο μοχθηρή αυτοκρατορία της Μεσογείου θάλασσας, την Οθωμανική και την είχαν νικήσει. Είχαν ξεκινήσει την αποικιοκρατία της Αμερικής ενώ οι στρατιώτες της ήταν ο πιο δυνατός στρατός της Δύσης. Ήταν η Αυτοκρατορία της Ισπανίας.

 

Πριν περάσουμε στο τι συνέβη ας δούμε λίγο ξεχωριστά τους δυο αντιπάλους.

 

Οι επιδρομείς

 

Τον 16^ο αιώνα η Ιαπωνία είχε ένα φεουδαρχικό σύστημα. Υπήρχαν άρχοντες  οι οποίοι ονομάζονταν Shogun και διοικούσαν σαν βασιλιάδες τις περιοχές τους. Αυτοί οι άρχοντες είχαν στη διάθεση τους πολεμιστές που τους υπηρετούσαν και ονομάζονταν Samurai. Οι Samurai που η λέξη σημαίνει  ‘υπηρέτης’ ήταν  κι αυτοί ευγενείς και είχαν μικρούς προσωπικούς στρατούς.

Οι Samurai που δεν είχαν αφέντη ονομάζονταν Ronin. Αυτό γίνονταν δυο τρόπους. Ή ο αφέντης του πέθαινε ή είχε ατιμαστεί. Οι Ronin τότε σχημάτιζαν με το στρατό τους μικρές μισθοφορικές μονάδες και υπηρετούσαν άλλους άρχοντες ή  δημιουργούσαν μονάδες που λεηλατούσαν ολόκληρες περιοχές για να επιβιώσουν. Άλλοι προσπαθούσαν να κάνουν συνασπισμούς και να γίνουν  άρχοντες σε περιοχές που είχαν υποτάξει με τη βία, ενώ άλλοι γίνονταν πειρατές. Όλοι τους ήξεραν μόνο ένα τρόπο ζωής, το πόλεμο και όλοι τους  ήταν  πρώην Samurai και είχαν εκπαιδευτεί με ένα συγκεκριμένο τρόπο μάχης, σκέψης και ιδεολογίας

Γύρο στα 1573 η Ιαπωνία είχε ξεκινήσει να ανταλλάσει χρυσό για ασήμι με τη Luzon ένα από τα νησιά των Φιλιππίνων στις επαρχίες Cagayan, Metro Manila και Pangasinan που ανήκαν τότε στην Ισπανική αυτοκρατορία.

Το 1580 όμως μια μεγάλη δύναμη από Ιάπωνες πειρατές όρχησαν να τρομοκρατούν τους κατοίκους της Cagayan ζητώντας τους να υποταθούν  σε αυτούς. Αυτοί οι πειρατές λέγονταν Wakō,  και ήταν περίπου 1000 Ιάπωνες Ronin με τους στρατιώτες τους που διοικούνταν από τον Ronin Tay Fusa.

Στις 16 Ιουνίου 1582 ο κυβερνήτης των Φιλιππίνων Don Gonzalo de Ronquillo  έγραφε στο Βασιλιά Φίλιππο το δεύτερο :

‘Los japoneses son la gente más belicosa que hay por acá. Traen artillería y mucha arcabucería y piquería. Usan armas defensivas para el cuerpo. Lo cual todo lo tienen por industria de portugeses, que se lo han mostrado para daño de sus ánimas.’

‘Οι Ιάπωνες είναι ο πιο εμπόλεμος λαός της περιοχής. Έχουν φέρει πυροβολικό, έχουν αρκεβούζια και λογχοφόρους. Χρησιμοποιούν πολύ ισχυρό αμυντικό εξοπλισμό έχοντας ισχυρές πανοπλίες. Όλα είναι κατασκευασμένα από τη Πορτογαλία, που τους τα έδειξαν σε αυτούς για να κάνουν κακό στις ψυχές τους.’

Παράλληλα οι Ιαπωνικές πηγές αναφέρουν τους πειρατές ως βαρβάρους δαίμονες που βγαίνουν έξω από τη θάλασσα με μεγάλα μαύρα πλοία φέρνοντας μεγάλες σφαγές στο Cagayan.

Οι αυτοκρατορικοί

Ισπανοί rodeleros

Η απάντηση της αυτοκρατορίας ήταν να προστατέψουν την επαρχία με τους 500 Ισπανούς πεζοναύτες που ήταν διαθέσιμοι στις Φιλιππίνες. Διοικητής τους ήταν ο Juan Pablo Carrión. Από αυτούς κάποιοι ήταν μουσκετοφόροι, άλλοι ήταν λογχοφόροι και οι πιο πολλοί από αυτούς ήταν rodeleros δηλαδή πολεμιστές που έφεραν rapier και ασπίδα. Η αποστολή τους ήταν να σταματήσουν τους Ιάπωνες επιδρομείς.

 

Η μάχη του Cagayan

Η μάχη πέρασε στην ιστορία ως η μάχη του Cagayan. Ο Juan Pablo Carrión αρχικά διέταξε τα πυροβόλα των πλοίων του να ανοίξει πυρ εναντία στα πλοία των Ιαπώνων που εντόπισε όταν έφτασε στη περιοχή με το πλοίο του. Αρχικά οι Ισπανοί είχαν επιτυχία αλλά αργότερα Φιλιππινέζοι ψαράδες ανάφεραν ότι οι Ιάπωνες συσπειρώθηκαν και ετοίμαζαν μεγάλη αντεπίθεση με 10 πλοία.

Φανταστική απεικόνιση της μάχης του Cagayan

Ο Juan Pablo Carrión οδήγησε το πλοίο του επανδρωμένο με 40 στρατιώτες να σταματήσουν τους επιδρομείς. Αρχικά οι Ισπανοί χρησιμοποίησαν τα κανόνια τους για να διασπάσουν το στόλο και όταν οι επιδρομείς υποχώρησαν  πλεύρισαν ένα Ιαπωνικό πλοίο και έκαναν ρεσάλτο στη κουπαστή των Ιαπώνων επιδρομέων.

Ήταν η πρώτη φορά που Ευρωπαίοι πολεμιστές αντιμετώπιζαν Samurai. Η μάχη ήταν πολύ δύσκολη. Οι Ισπανοί ήταν λιγότεροι από τους Ιάπωνες και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Μάλιστα ο ίδιος ο Carrión έσωσε τη κατάσταση κόβοντας τους κάβους που κρατούσαν τα δυο πλοία με το σπαθί του.

Juan Pablo Carrión

Αυτό έδωσε χρόνο στους αυτοκρατορικούς να ανασυνταχτούν. Οι λογχοφόροι βρέθηκαν μπροστά και ανάμεσα τους συντάθηκαν οι μουσκετοφόροι ανοίγοντας πυκνό πυρ ενάντια στους Ιάπωνες οι οποίοι είχαν κι αυτοί Πορτογαλικά μουσκέτα.

Θα νικούσαν οι Ιάπωνες αν δεν εμφανίζονταν σαν ατμομηχανής θεός ένα Ισπανικό πλοίο, το San Yusepe, το οποίο άνοιξε πυρ και σκότωσε όλους τους Ιάπωνες μουσκετοφόρους.

Η μάχη όμως δε τελείωσε. Τα δυο Ισπανικά πλοία κατάφεραν και βύθισαν 18 Ιαπωνικά. Ο δρόμος ήταν ανοικτός. Οι Ιάπωνες είχαν ταμπουρωθεί στη Luzon και οι Ισπανοί αποβιβάστηκαν στην ακτή.

Μια αντιπροσωπία των Ιαπώνων ζήτησαν διαπραγματεύσεις ,αλλά ο Ισπανός διοικητής αρνήθηκε.

Ο Tay Fusa αποφάσισε να επιτεθεί ενάντια στους Ισπανούς. Μια μεγάλη ομάδα από πολεμιστές εκ των οποίον οι πιο πολλοί ήταν Ronin εφόρμησαν σε 30 Ισπανούς που είχαν παραταχθεί μαζί με τον αρχηγό τους. Ο Ισπανός είχε παρατάξει πρώτους τους λογχοφόρους του όπυυ κάλυπταν τους μουσκετοφόρους και ανάμεσα τους είχε παρατάξει τους ξιφομάχους. Οι Ισπανοί κράτησαν ενώ οι Ιάπωνες υποχώρησαν με τάξη. Οι Ισπανοί δεν είχαν χάσει ούτε έναν άντρα αλλά είχαν χάσει κάποια δόρυα γιατί οι Ιάπωνες τα τραβούσαν με δύναμη. Για αυτό διέταξε ο Carrión να λιπάνουν οι λογχοφόροι τα δόρυα.

Οι Ιάπωνες ξαναεπιτέθηκαν προσπαθώντας να διασπάσουν τους λογχοφόρους αρπάζοντας τις λόγχες τους, όμως λόγο του λίπους εστάθει αδύνατον.

Για άλλη μια φορά οι Ισπανοί κατάφεραν να κρατήσουν την ορμή των Ιαπώνων Ronin. Όμως τα πολεμοφόδια τους άρχισαν να ελαττώνονται δραματικά. Ο Tay Fusa τότε διέταξε μαζική επίθεση κατά των Ισπανών. Τότε ο Carrión διέταξε τους 25 άντρες του που είχαν μείνει να παραταχθούν σε εντελώς ανοιχτό πεδίο, ενώ κάλεσε να παραταχτούν μαζί τους οι Φιλιππινέζοι ψαράδες της περιοχής που έμεναν πιστοί στην αυτοκρατορία. Οι ψαράδες ήταν οπλισμένοι μόνο με τα μαχαίρια της δουλειάς τους, ρόπαλα από τις βάρκες τους και τσεκούρια. Όλοι μαζί έφτασαν τον αριθμό των εκατό νοματαίων, έναντι των πεντακοσίων περίπου Ιαπώνων.

Οι Ιάπωνες εφορμούσαν βοώντας δυνατά σαν άνεμος, οι Ισπανοί κάθονταν ατάραχοι χωρίς να βγάζουν άχνα. Μόλις οι Ιάπωνες έφτασαν στο ωφέλιμο βεληνεκές ο Carrión διέταξε να πυροβολήσουν . Είχαν μόνο μια βολή. Αυτό έκοψε την ορμητικότητα των Ιαπώνων. Αμέσως μετά οι Ισπανοί πέταξαν κάτω τα μουσκέτα, και τις λόγχες, τράβηξαν τα rapiers και αντεπιτέθηκαν. Τώρα τραγουδούσαν μόνο τα σπαθιά.

Ο Tay Fusa πρώην Samurai και νυν Ronin προκάλεσε σε μονομαχία τον Juan Pablo Carrión. Ο Ισπανός  δέχτηκε και το rapier άρχισε να χορεύει το χορό του θανάτου.

Ο μυημένος στη ‘Πραγματική τέχνη’ στέφτηκε νικητής. Ο Ισπανός ξιφομάχος σκότωσε τον Ιάπωνα πολέμαρχο και οι άντρες του νίκησαν τους Ιάπωνες Ronin.

Σε διάρκεια μερικών μηνών ο Juan Pablo Carrión ειρήνευσε τη περιοχή από τους επιδρομείς.

Συμπεράσματα

Η συμπλοκή αυτή είναι από τις ελάχιστες που αναφαίρετε ότι Ευρωπαίοι πολεμιστές πολέμησαν ενάντια σε Samurai.

Νίκησε η καλύτερη τακτική των Ισπανών ενάντια στο θάρρος των Ιαπώνων, ο καλύτερος αμυντικός εξοπλισμός των Ισπανών εναντία στις Ιαπωνικές πανοπλίες καταρρίπτοντας το μύθο ότι η katana μπορεί να διατρήσει οποιαδήποτε πανοπλία, η χρήση του πυροβολικού στη αρχή της συμπλοκής και στο τέλος η ανώτερη τεχνική ξιφομαχίας που κατείχαν οι Ισπανοί. Δικαίως η La Verdadera Destreza θεωρούνταν από τους Ευρωπαίους δάσκαλους ξιφασκίας ως η πιο επικίνδυνη και φάνηκε πως ήταν όχι μόνο στην Ευρώπη άλλα και στην ανατολή.

Η La Verdadera Destreza έχασε έδαφος όταν η άρχισε να αναπτύσσετε ένα νέο όπλο, το small sword που αντιπροσώπευε τη Γαλλική σχολή ξιφασκίας.

Βιβλιογραφία

Del Rey Vicente, Miguel; Canales Torres, Carlos (2012). En tierra extraña: Expediciones militares españolas. Editorial Edaf. ISBN 84-414-3206-6.

 

En Tierra Extraña I.S.B.N. 978-8441432062

Historia de un desencuentro I.S.B.N. 978-84-690-5859-6

La colonia de japoneses en Manila en el marco de las relaciones de Filipinas y Japón en los siglos XVI y XVII

Los Combates de Cagayán, la verdadera historia de los demonios wo-cou

En Tierra Extraña: Expediciones Militares Españolas, Edaf, 2012, ISBN 978-84-414-3206-2

Sola, Emilio (1999). Historia de un desencuentro: España y Japón, 1580-1614. Fugaz Ediciones. p. 24. ISBN 84-884-9409-2.

EMILIO SOLA, Historia de un desencuentro. España y Japón, 1580-1614, p. 24

I.S.B.N. 978-84-690-5859-6

Οι Μουσκετοφόροι της Γαλλικής Βασιλικής Φρουράς

Του Γεώργιου Ε. Γεωργά προπονητή ξιφασκίας, εκπαιδευτή της Ελληνικής Πολεμικής Τέχνης του Παμμάχου,  Research Scholar της Συντεχνίας των Ελεύθερων Ξιφομάχων.

Οι Μουσκετοφόροι του Βασιλιά είναι γνωστοί στην Ελλάδα ως σωματοφύλακες. Ο λόχος τους ήταν επίλεκτοι πολεμιστές της Γαλλίας έχοντας ένδοξες στιγμές στα πεδία των μαχών.

Ο λόχος των Μουσκετοφόρων του Βασιλιά ιδρύθηκε το 1622 από τον Λουδοβίκο τον ΙΓ’. Η Μουσκετοφόροι ήταν εξέλιξη των καραμπινιέρων ελαφρών ιππέων της Βασιλικής φρουράς.

Ο λόχος είχε ως αποστολή τη προστασία του Γάλλου βασιλιά όταν βρίσκονταν στο πεδίο των μαχών ή έξω από τα ανάκτορα.

Οι εξαίρετοι αυτοί πολεμιστές ήταν οπλισμένοι με μουσκέτο (όπου πήραν το όνομα τους από αυτό το όπλο), ένα μακρύ και κυρίως νυκτικό ξίφος το οποίο ονομάζονταν Forte épée και εγχειρίδιο (dagger). Αργότερα προστέθηκε στο οπλοστάσιο τους και η ξιφολόγχη.

Οι Μουσκετοφόροι του Βασιλιά υποστηρίζουν Λογχοφόρους κατά τη περίοδο το 1635

Οι Μουσκετοφόροι αρχικά πολεμούσαν ως δραγόνοι δηλαδή ως μεταφερόμενο πεζικό. Δηλαδή μετακινιόντουσαν γρήγορα με τα άλογα τους και ξεπέζευαν και πολεμούσαν ως πεζικό. Ωστόσο επειδή όλοι τους ήταν ευγενείς και ιππότες ήξεραν καλά τη τέχνη της ιππασίας οπότε πολλές φορές πολεμούσαν και ως ιππικό με το ξίφος τους.

Το κύριο όπλο των Μουσκετοφόρων του Βασιλιά ήταν το μουσκέτο όπου κει πήραν το όνομα τους από αυτό.

Ο λόγος που ήταν ουσιαστικά λόχος πεζικού είναι διότι το κύριο όπλο τους ήταν το μουσκέτο. Το μουσκέτο ανήκει στη κατηγορία των Μαύρων όπλων, δηλαδή όπλα που χρησιμοποιούν μπαρούτι. Ήταν ένα βαρύ όπλο όπου πυροδοτείτε με φυτίλι και ήταν αρκετά δύσχρηστο. Το μουσκέτο για να είναι αποτελεσματικό θα πρέπει να χρησιμοποιείτε με μαζικά πυρά. Για αυτό και ο λόχος αυτός εκπαιδεύονταν ως πεζικό και πυροβολούσαν ανά ζυγούς.

Αξιωματικός των Μουσκετοφόρων του Βασιλιά το 1636

Αργότερα όταν εισήγαν στο οπλοστάσιο τους τη ξιφολόγχη ήταν το όπλο που χρησιμοποιούσαν ως έσχατη λύση, διότι όταν την προσάρμοζαν στο μουσκέτο δε μπορούσαν να ανοίξουν πυρ.

Το χαρακτηριστικό γνώρισμα τους ήταν η στολή τους. Ένα σκούρο μπλε χιτώνιο που έφερε στο στήθος και στη πλάτη έναν ραμμένο σταυρό. Το μπλε ήταν το χρώμα του βασιλικού οίκου των Βουρβόνων.
Όταν ένα Μουσκετοφόρος στρατολογούνταν του παρέδιδαν το χιτώνιο που σήμαινε ότι άνηκε στο Βασιλιά της Γαλλίας. Παράλληλα του έδιναν και το ξίφος τους.

Ο Σταυρός των Μουσκετοφόρων του Βασιλιά , έκθεμα από το Μουσείο των όπλων, Παρίσι.

Το ξίφος τους που ονομάζονταν Forte épée ήταν ένα μακρύ ξίφος εξέλιξη του rapier που κυρίως ήταν νυκτικό. Αργότερα το ξίφος εξελίχθη και στα μέσα του 18ου αιώνα έγινε ένα υβριδικό ίσιο αμφίστομο ξίφος (που πάλι ονομάζονταν Forte épée ) με πιο πλατιά λάμα, αρκετά μακρύ σε μήκος ενώ παράλληλα έκοβε. Χρησιμοποιούταν και ως σπάθη. Αργότερα η λάμα έγινε πολύ πιο λεπτή και ήταν κυρίως νυκτικό όπλο. Μετά τη πτώση του Ναπολέοντα όταν ο λόχος επανιδρύθηκε το 1814 το όπλο ήταν μια σπάθη (ένα όπλο που είχε υιοθετηθεί στο ιππικό από όλους τους Ευρωπαϊκούς στρατούς) μόνο που εξακολουθούσε να είναι αμφίστομη.

Forte épée του 1759 Από τη συλλογή του Αυτοκρατορικού μουσείου. Φωτογραφία: Raoul Brunon

Η κατάταξη στη μονάδα ήταν καθαρά αξιοκρατική και στελεχώνονταν από κατώτερους ευγενείς και Γάλλους ιππότες. Αρχικά ο λόχος αποτελείτο από 150 άνδρες αργότερα όμως αναβαθμίστηκε σε σύνταγμα των 300 πολεμιστών.

Το 1622 οι Μουσκετοφόροι έδωσαν τη πρώτη τους μάχη. Πήραν μέρος στη πολιορκία της πόλης λα Ροσέλ ενάντια στους Ουγενότους. Αργότερα πολέμησαν ενάντια των Ισπανών στο τριακονταετή πόλεμο. Πήρε μέρος στο πόλεμο της Κληρονομικής Μεταβίβασης του 1667 και στον Ολλανδικό πόλεμο του 1672 έως το 1678, ακολούθησε ο πόλεμος της Μεγάλης Συμμαχίας του 1688 που έληξε το 1697 στο πόλεμο της Ισπανικής διαδοχής του 1700 που κράτησε 15 χρόνια.

Forte épée των Μουσκετοφόρων του Βασιλιά του 1760-1770,Μουσείο των Όπλων ,Παρίσι

Έως το 1776 οι Μουσκετοφόροι ήταν ενεργοί μέχρι που την διέλυσαν την ομάδα για οικονομικούς λόγους. Μετά τη πρώτη πτώση του Ναπολέοντα το 1814 οι Μουσκετοφόροι ξαναϊδρύθηκαν αλλά κράτησαν περίπου έως το 1821 όπου διαλύθηκαν οριστικά.

Σπάθη και Forte épée των Μουσκετοφόρων του Βασιλιά κατά τη περίοδο της επανίδρυση τους, από τη συλλογή του Μουσείου των όπλων. Φωτογραφία: Mardini

Η περίοδο της που οι Μουσκετοφόροι γνώρισαν μεγάλη δόξα είναι κατά τη βασιλεία του Λουδοβίκου ΙΓ’ και ΙΔ’. Το 1623 τη περίοδο των μεταρρυθμίσεων του καρδινάλιου Ρισελιέ συγκροτήθηκε και 2ος λόχος που υπηρετούσαν ως προσκοπική φρουρά του καρδινάλιου ο οποίος ήταν και ο πρωθυπουργός της Γαλλίας.

Ο Καρδινάλιος Ρισελιέ. Πρωθυπουργός της Γαλλίας, μεγάλος μεταρρυθμιστής και εκπληκτικός ξιφομάχος.

Ο λόχος διατηρήθηκε και μετά το θάνατο του Ρισελιέ από τον καρδινάλιο Μαζαρέν. Όταν πέθανε και αυτός οι δυο λόχοι ενωθήκαν σε ένα σύνταγμα 300 ανδρών που υπηρετούσαν μόνο τον βασιλιά. Ωστόσο χωρίστηκαν στο Γκρίζο λόχο Μουσκετοφόρων και στο Μαύρο λόχο Μουσκετοφόρων οι οποίοι είχαν στη κατοχή του γκρίζα και μαύρα άλογα.

Μουσκετοφόροι του Βασιλιά του 1640-1646,Μουσείο των Όπλων ,Παρίσι

Οι Μουσκετοφόροι έμπνευσαν τον συγγραφέα Αλέξανδρο Δουμά όπου έγραψε το μυθιστόρημα ‘Οι τρεις Μουσκετοφόροι ’που στα Ελληνικά αποδίδετε ως ‘Οι τρεις Σωματοφύλακες’. Οι πρωταγωνιστές ωστόσο δεν είναι δημιουργήματα του συγγραφέα αλλά υπαρκτά πρόσωπα.

Μουσκετοφόροι του Βασιλιά σε διάφορες περιόδους.

Ο Ντ’ Αρτανιάν ήταν ο Σαρλ Οζιέ ντε Μπατς ντε Καστελμορέ κόμηςτου Αρτανιάν ο οποίος σκοτώθηκε το 1673 κατά τη πολιορκία του Μάαστριχ στον Ολλανδικό πόλεμο.

Ο Άθος (Ατος) ήταν ο Αρμάντ ιππότης ντε Σιγεγκί ντε Ατός ο οποίος σκοτώθηκε στο Παρίσι το 1643 σε μονομαχία.

Ο Αραμίς ήταν ο Ωτεβιγ Ανρί ιππότης ντε Αραμί ο οποίος παραιτήθηκε και πέθανε εν ειρήνη το 1655 ή το 1674.

Τέλος ο Πόρθος (Πορτό) ήταν ο Ισαάκ ντε Πορτό ο οποίος αποστρατεύτηκε το 1652 και πέθανε το 1712.

Η στολή των Μουσκετοφόρων του Βασιλιά κατά τη περίοδο της επανίδρυση τους, από τη συλλογή του Μουσείου των όπλων.

Stjepan Kerec, ο Γιουγκοσλάβος δάσκαλος της ξιφασκίας που εκπαίδευε τους μαθητές με όπλο της αναγέννησης

Ο δάσκαλος ξιφασκίας Stjepan Kerec με dussack,φωτογραφία από το βιβλίο του ‘Ξιφασκία’ του 1951

Του Γεώργιου Ε. Γεωργά

Ευχαριστώ το κ. Andrej Kubíček για τις πληροφορίες που μου έδωσε για τη δημιουργία του άρθρου αυτού.

Ο Stjepan Kerec γεννήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου του 1885 στο Varazdin. Από το 1919 έως το 1922 ήταν καθηγητής γυμναστικής σε σχολείο ενώ παράλληλα ήταν ο υπεύθυνος ανάπτυξης της ξιφασκίας στο σχολείο.
Αργότερα ίδρυσε ένα τμήμα ξιφασκίας στο σχολείο ενσοματομένο στο σκακιστηκό όμιλο με 12 ενεργά μέλη.

Το 1922 ο Stjepan Kerec έλαβε μέρος σε αγώνες στο Ζάγκρεπ όπου και πήρε τη πρώτη θέση στη σπάθη και το ξίφος άσκησης.

Ο Stjepan Kerec ήταν τόσο δημοφιλής ξιφομάχος στη Γιουγκοσλαβία που εκπαίδευε ξιφασκία τον ίδιο τον Josip Broz Tito όσο εργάζονταν στο Wiener Neustadt.

Ο Stjepan Kerec σε νεαρή ηλικία

Ο δάσκαλος της ξιφασκίας δεν εκπαίδευε μόνο μοντέρνα ξιφασκία, αλλά και αναγεννησιακή, έχοντας ως γνώμονα τη κλασσική όσο αφορά τη τακτική. Εκπαίδευε έφηβους που είχαν σκοπό να υπηρετήσουν στο στρατό, αλλά και αξιωματικούς στο όπλο αναγεννησιακό όπλο dussack. Ωστόσο απαγόρευε τα τρυπήματα και τα κοψίματα στα χέρια για αποφυγή τραυματισμών. Μάλιστα καταγράφει τη εκπαίδευση στο dussack ,μαζί με τα κλασσικά όπλα της ξιφασκίας στο βιβλίο του με τίτλο ‘Ξιφασκία’ έκδοση του 1951!

Το βιβλίο του ‘Ξιφασκία’ του 1951

Όπως βλέπουμε υπήρχαν δάσκαλοι ξιφασκίας αλλά και ξιφομάχοι που ασχολούνταν με τη παλαιά σχολή, δηλαδή με τα όπλα της αναγέννησης και του μεσαίωνα πριν το κίνημα της ΗΕΜΑ (Historical European Martial Arts) και της ARMA. Πολλοί μπορεί να μου πουν ότι δεν έκανε καθαρόαιμη εκμάθηση dussack αφού το δίδασκε υπό το πρίσμα της σπάθης της κλασσικής ξιφασκίας. Ως απάντηση αυτού του επιχειρήματος θα πω ότι για να ασχοληθεί κάποιος με το dussack σίγουρα κάπου θα το είδε, προφανώς σε κάποιο βιβλίο παλαιότερο ή σε μουσείο. Εκτιμώ ότι κάτι θα μελέτησε και προσάρμοσε τις επιθέσεις και της άμυνες ανάλογα με τις επιταγές της εποχής. Άλλωστε ποιος μπορεί να μιλήσει για καθαρόαιμη τέχνη; Ακόμα και η μέθοδος εκπαίδευσης του Meyer όσο αφορά το dussack ήταν μια μίξη του Γερμανικού messer, και συστημάτων της Ανατολικής και Νότιο Ανατολικής Ευρώπης, δηλαδή των Ελλήνων μισθοφόρων stratioti,της Πολωνικής οπλομαχίας και τις Ουγγρικής.

Οι Έλληνες αθλητές που φόρεσαν τα χακί και ρίχτηκαν στη μάχη του Μετώπου

Με την έναρξη του πολέμου το 1940, όλοι οι αθλητές παράτησαν την μπάλα, τον δίσκο, τη σφαίρα, το ξίφος και το ακόντιο, άλλαξαν την αθλητική περιβολή με το χακί, φορτώθηκαν το γυλιό, άρπαξαν το μάνλιχερ με την ξιφολόγχη και μαζί με τα άλλα Ελληνόπουλα έτρεξαν στα σύνορα να υπερασπιστούν την ακεραιότητα της πατρίδος μας, γράφοντας με το αίμα τους την σύγχρονη ιστορία μας.

Οτότε πρόεδρος του ΣΕΓΑΣ Απόστολος Νικολαΐδης σε επιστολή του στις Διεθνείς Αθλητικές Οργανώσεις τόνιζε: «Στις 27 Οκτωβρίου τα παιδιά έπαιζαν και ηγωνίζοντο στα αθλητικά γήπεδα για το κλωνάρι της ελιάς, για την τιμή της ειρηνικής νίκης».

1) Ο δρομέας του Εθνικού Γ.Σ. Στρατάκος (δεξιά) και ο Θανάσης Καμπαφλής, σφυροβόλος και παλαιστής, που διασκέδαζε τους στρατιώτες με δημοτικά τραγούδια

Στις 28 Οκτωβρίου, αυτά τα παιδιά επέταξαν τις αθλητικές στολές, εφόρεσαν το χακί, άφησαν τον δίσκο, το ακόντιο, τη σφαίρα, τις μπάλες και άρπαξαν το ντουφέκι και από την Ολυμπία στράφηκαν στις Θερμοπύλες στον Μαραθώνα και τη Σαλαμίνα, για να συναντήσουν τον «πολιτισμένο» εισβολέα φωνάζοντας: «ΟΧΙ! Δεν θα περάσεις!».

Οι νεκροί αθλητές στο Μέτωπο
Ο πρώτος αθλητής που έπεσε νεκρός στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, από την Αθήνα, ήταν ο σέντερ μπακ του Παναθηναϊκού Μίμης Πιερράκος (γεννήθηκε στο Γύθειο το 1909), ραδιοτηλεγραφητής του Πυροβολικού, που σκοτώθηκε στη Διποταμιά στις 18-11-1940.

Ο Μίμης είχε στο ενεργητικό του, την αιχμαλωσία ενός Ιταλού αεροπόρου που έπεσε με αλεξίπτωτο, τον κυνήγησε, τον έπιασε και τον παρέδωσε στο διοικητή του που τον συνεχάρη.

Το απόγευμα της ίδιας μέρας, αφού έγραψε επιστολή στον αδελφό του και συμπαίκτη του ανθυποσμηναγό Στέφανο Πιερράκο με το συμβάν, μία οβίδα που έριξε ιταλικό αεροπλάνο, τον διαμέλισε και βρήκε τραγικό θάνατο.

2) Ποδοσφαιριστές στο Μέτωπο, έπαιζαν «δίτερμα» με θεατές Ιταλούς αιχμαλώτους που χειροκροτούσαν όταν έμπαινε γκολ!

Τα κόκαλά του έφερε από την Αλβανία το Νοέμβρη του 1950 ο αδελφός του Στέφανος και τυλιγμένα με την γαλανόλευκη και τη σημαία του Παναθηναϊκού τα έθαψε στο νεκροταφείο Ζωγράφου.

Στο πεδίο της μάχης ο πρώτος αθλητής που έπεσε νεκρός από τη Θεσσαλονίκη, στις 17-11-1940 στο ύψωμα 1878 (Μοράβα) ήταν ο ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ έφεδρος ανθυπασπιστής του 53ου Σ.Π. Γεώργιος Βατίκης.

Ο οπλομάχος λοχαγός Φαβιέρος Κωνσταντινίδης, 34 ετών, πρωταθλητής στην ξιφασκία από την Αθήνα, του 34ου Σ.Π. επιχειρώντας με την μονάδα του να καταλάβει τραπεζοειδές ύψωμα στο Πόγραδετς, την 6-12-1940, αφού το κατέλαβε με ηρωϊσμό και αυτοθυσία εν μέσω σφαιρών και χειροβομβίδων του εχθρού, έπεσε από εχθρική σφαίρα αιμόφυρτος.

3) Ο τερματοφύλακας του ΠΑΟ Μίμης Πιερράκος που έπεσε στο πεδίο της μάχης

Ο στρατηγός διοικητής του τομέα έσπευσε από τους πρώτους, αγκάλιασε με στοργή τον ήρωα, τον ασπάσθηκε και λίγο μετά ξεψύχησε.

Ο ποδοσφαιριστής Αναστάσιος Μάνος, δεκανέας του 34ου Σ.Π. πολεμώντας γενναία, έπεσε στη Χόρμοβα Τεπελενίου την 4-1-1941. Τα τελευταία του λόγια ήταν «πεθαίνω για την πατρίδα!». Ο Γεώργιος Βήχος τραυματίας κι αυτός, βρέθηκε στο πλευρό του Μάνου και τον παρηγορούσε, αλλά ξεψύχησε αργότερα με το χαμόγελο στα χείλη…

Στις 9-2-1941 έπεσε στο πεδίο της μάχης ο τερματοφύλακας του ΠΑΟΚ λοχίας Νίκος Σωτηριάδης του 50ού Σ.Π. από τη Θεσσαλονίκη. Ο ποδοσφαιριστής του Παναιγιαλείου Φώτιος Σκλήρης από το Αίγιο, της 79ης Μονάδας, έπεσε ηρωικά μαχόμενος στη Χειμάρρα στις 26-12-1940.

4) Ο ποδοσφαιριστής του ΠΑΟ Υποφάντης

Ο αμυντικός του Ολυμπιακού Βόλου Κυριάκος Μαυρανεζούλης, 24 ετών, του 2ου Σ.Π. έπεσε ηρωικά μαχόμενος στο πεδίο της μάχης στην Πάγκρισα στις 20-12-1940.

Στο πεδίο της μάχης έπεσε και ο αμυντικός ποδοσφαιριστής του Παναθηναϊκού Γεώργιος Αλεξανδρής, του 8ου Σ.Π. όταν τον διαμέλισε βλήμα όλμου στο Τεπελένι στις 27-12-1940.

Ο αθλητής του στίβου στα εμπόδια, των «Φιλίππων Καβάλας», ανθυπολοχαγός Κρίτων Κονσουλίδης από την Καβάλα, πολεμώντας γενναία, πέρασε τα εχθρικά συρματοπλέγματα και κυνηγώντας τους Ιταλούς, μία σφαίρα τον χτύπησε στο στήθος και ξεψύχησε στο νοσοκομείο Ιωαννίνων στις 2-2-1940.

Ο δρομέας του Αθλ. Συλλ. Εμποροϋπαλλήλων Αντώνιος Ελευθερίου, του 7ου Σ.Π. έπεσε μαχόμενος στο πεδίο της μάχης στον Σαραντάπορο στις 21-11-1940.

Τέλος, ο πρωταθλητής της πυγμαχίας Σάββας Βενιέρης από τον Πειραιά, του 34ου Σ.Π., αφού πολέμησε γενναία, έπεσε στο Τεπελένι στις 15-12-1940.

5) Ο πυγμάχος Κόκκινος, τραυματίας στην πρώτη γραμμή

Οι τραυματίες στο Μέτωπο
Δύο ποδοσφαιριστές του Παναθηναϊκού, οι Αποστολίδης και Καπόγιαννης, τραυματίσθηκαν σοβαρά σε μάχη στο Πόγραδετς, ενώ ένας τρίτος, ο Δημ. Ξένος με βαριά τραύματα μεταφέρθηκε στην Αθήνα, στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός».

Ο ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού, ο έξω δεξιά Γρηγοράτος τραυματίας στο Μέτωπο, διεκομίσθη για νοσηλεία σε νοσοκομείο του Πειραιά.

Ο ποδοσφαιριστής της ΑΕΚ Κ. Βαβάκης, μαχόμενος με αυταπάρνηση τραυματίσθηκε σοβαρά από οβίδα στο Πόγραδετς. Είχε πει τότε: «Αδιαφορώ αν θα ξαναπαίξω ποδόσφαιρο, αρκεί που έπαιξα κι εγώ τον μικρό μου ρόλο για το μεγαλείο ης Ελλάδος».

Ο διεθνής ποδοσφαιριστής (μέσα δεξιά) της ΑΕΚ Αλέξ. Χατζησταυρίδης με σοβαρά τραύματα στα πόδια από οβίδα μεταφέρθηκε από το Τεπελένι στο 4ο νοσοκομείο.

Επίσης, ο διεθνής χάφ της ΑΕΚ Σπύρος Κοντούλης, σκληρός πολεμιστής, τραυματίσθηκε από βλήμα όλμου και μεταφέρθηκε στο 15ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο.

6) Ο ποδοσφαιριστής του Παναιγιαλείου Σκλήρης που εφονεύθη στο Μέτωπο

Ο τερματοφύλακας του Εθνικού Πειραιώς Μακράκης, τραυματίσθηκε σοβαρά χάνοντας και τα δύο του χέρια, είχε πεί με υπερηφάνεια: «Μπορεί να μην ξαναπιάσω την μπάλα με τα χέρια αλλά είμαι υπερήφανος για τη θυσία μου στην πατρίδα».

Δύο ποδοσφαιριστές των Εμποροϋπάλληλων οι Οικονομόπουλος και Λάζαρης τραυματίσθηκαν σοβαρά στη μάχη της Κλεισούρας και μεταφέρθηκαν γα νοσηλεία στο Λουτράκι.

Επίσης, ο ποδοσφαιριστής του «Αττικού» Δημ. Καζαντζόγλου τραυματίσθηκε από θραύσμα οβίδας όλμου στον αριστερό οφθαλμό και μεταφέρθηκε στο «Ιπποκράτειο» νοσοκομείο Αθηνών.

Ο ποδοσφαιριστής του Παναιγιαλείου Νικόλαος Καλαμιώτης τραυματισμένος βαριά από βλήμα όλμου μεταφέρθηκε για νοσηλεία στον Ευαγγελισμό.

Ο τερματοφύλακας του Απόλλωνος Αθηνών Παπαντωνίου με βαριά κρυοπαγήματα μεταφέρθηκε στην Αθήνα για νοσηλεία στο Πεντελικό Νοσοκομείο στην Κηφισιά.

7) Ο ποδηλάτης Καπλάνογλου τραυματίας δέχεται επίσκεψη του συναθλητή του Βήχου, επίσης τραυματία

Ο τερματοφύλακας του «Αστέρα» Αθηνών Βασ. Ιωαννίδης τραυματίσθηκε σοβαρά στον μηρό σε ώρα μάχης στην Κλεισούρα.

Ο σκοπευτής από το Βόλο Γ. Τζαμτζής πρωταθλητής των Βαλκανίων από τους καλύτερους Έλληνες σκοπευτές, είχε γράψει σε επιστολή του: «Τα βόλια μου δεν πηγαίνουν χαμένα γιατί τα ακριβοπληρώνει η πατρίς. Αν δεν με πιστεύετε ρωτήστε του Ιταλούς…».

Ένα εχθρικό όμως βόλι, τον πέτυχε στο στήθος στην Πρεμετή και τον τραυμάτισε σοβαρά. Ο πρωταθλητής της ξιφασκίας υπολοχαγός Αναστάσιος Τσούμας βαριά τραυματισμένος στο κεφάλι σε μάχη στο Ιβαν μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης όπου παρέμεινε για 50 μέρες αναίσθητος.

Ο δισκοβόλος του Αθλητικού Ομίλου Παλαιού Φαλήρου ανθυπολοχαγός Τσίτας, όταν σκοτώθηκε ο διμοιρίτης του, πήρε τη θέση του και σε μια σφοδρή επίθεση κατά του εχθρού, μία ιταλική οβίδα εξερράγη κοντά του, του προξένησε διαμπερές τραύμα στον ώμο και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο.

Ο αθλητής της ποδηλασίας του Πανιωνίου δεκανέας Δημ. Καπλάνογλου, που είχε διοικητή του λόχου τον λοχαγό Ιάσονα Ζηργάνο από το Βόλο, σπουδαίο αθλητή του ακοντισμού και κυρίως της κολύμβησης, τραυματίσθηκε στη μάχη της Κλεισούρας από βλήμα όλμου στο κεφάλι και το χέρι.

Ο πρωταθλητής της πυγμαχίας στην κατηγορία ελαφρών βαρών Νικ. Κόκκινος, πολέμησε στην Κλεισούρα και έχασε το χέρι του από βλήμα όλμου. Μεταφέρθηκε σε ορεινό χειρουργείο, το οποίο βομβαρδίστηκε από ιταλικό αεροπλάνο και ξανατραυματίσθηκε σοβαρά στα πόδια.

8) Ο βαλκανιονίκης στην ξιφασκία λοχαγός Φαβιέρος Κωνσταντινίδης, που έπεσε ηρωικά μαχόμενος στην πρώτη γραμμή του Μετώπου

Ο δρομέας αντοχής της ΑΕΚ Νικ. Καψοκέφαλος που τραυματίσθηκε σε μάχη και μεταφέρθηκε για νοσηλεία στο Λουτράκι, είπε ότι «34 αθλητές της ΑΕΚ είμαστε στην πρώτη γραμμή του Μετώπου».

Ο πρωταθλητής Ελλάδος στην κατηγορία πετεινού στην πάλη Μπακογιάννης τραυματίσθηκε στην Κλεισούρα και μεταφέρθηκε για να νοσηλευθεί στο Λουτράκι.

Επίσης, ο αθλητής του Πανιωνίου Τζουβελάκας τραυματίσθηκε από σφαίρα πολυβόλου στο αριστερό πόδι και το δεξί χέρι, καθώς επίσης και ο γνωστός παλαιστής Μπόρας που τραυματίσθηκε στα πόδια και νοσηλεύονται στο 8ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο.

Ο πρωταθλητής μας δρομέας των 400 και 800 μέτρων ανθυπολοχαγός Γ. Καραγιώργος που υπηρετεί στη Μοίρα Βαρέων Αυτοκινήτων τραυματίσθηκε κι έχασε το ένα του πόδι από βλήμα όλμου στο Πόγραδες.

Ο αθλητής στίβου του Εθνικού Αθηνών Ιωάννης Μοίρας, διεκομίσθη με σοβαρά τραύματα από την Κλεισούρα στην Αθήνα για νοσηλεία. Για την ίδια αιτία διεκομίσθη στην Αθήνα από την Κορυτσά και ο τραυματίας ορειβάτης Πάνος Τσαντίλας.

Ο δρομέας του Πανελληνίου Γ.Σ. και παίκτης του μπάσκετ ανθυπασπιστής Κ. Κοτσώνης τραυματίσθηκε σοβαρά από βλήμα όλμου στο στήθος κοντά στο Τεπελένι. Ο σφυροβόλος του Πανελληνίου Γ.Σ. Κοσμόπουλος διεκομίσθη στην Αθήνα με κρυοπαγήματα στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» όπου του έκοψαν το ένα πόδι…

Ο αθλητής του τένις Θ. Ζηρίνης τραυματίσθηκε από βλήμα κατά την αεροπορική επιδρομή στα Ιωάννινα και διεκομίσθη στην Αθήνα. Ο αθλητής της ξιφασκίας λοχαγός Μολφέτας τραυματίσθηκε σοβαρά και διεκομίσθη στην Αθήνα για νοσηλεία και εκδήλωσε την επιθυμία του να επιστρέψει σύντομα στην πρώτη γραμμή!

Ο αθλητής της Παναχαϊκής Γεώργιος Ζήβας, πολεμώντας γενναία τραυματίσθηκε σοβαρά από σφαίρα στον αριστερό ώμο, κοντά στους Αγίους Σαράντα. Ο σφαιροβόλος Γιαγτζής και ο εμποδιστής Ταμπακέας των Εμποροϋπαλλήλων , τραυματίσθηκαν σοβαρά και μεταφέρθηκαν στα μετόπισθεν για νοσηλεία, όπως κι οι αθλητές Κονταράτος και Δ. Κόκκαλης.

Επίσης, ο ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού Πατρών Γεώργιος Καλοκαιρινός αφού πολέμησε ηρωικά, τραυματίσθηκε όταν μία σφαίρα τον βρήκε στο μηρό.

Ο οπισθοφύλακας του «Αρίωνος» Φρ. Μουζάκης έχασε ο ένα του χέρι από θραύσμα οβίδος κατά την αεροπορική επιδρομή, ενώ ο ποδοσφαιριστής του Απόλλωνα Αθηνών Αντικάκης, τραυματίσθηκε σοβαρά στην Κλεισούρα.

Και τέλος, ο ξιφομάχος Ηρακλής Παντούλιας, τραυματίσθηκε σοβαρά στο Πόγραδετς και μεταφέρθηκε στα μετόπισθεν για νοσηλεία.

Οι ποδοσφαιριστές του Μετώπου
Ποδοσφαιριστές που πολέμησαν γενναία στην πρώτη γραμμή ήταν οι παίκτες του Ολυμπιακού Γιάννης Βάζος, Αχιλλέας Γραμματικόπουλος, οι αδελφοί Λεωνίδας και Στέλιος Ανδριανόπουλοι, ο Θεολόγος Συμεωνίδης ο Χέλμης, ο Ράγγος, ο Γρηγοράτος.

Από την ΑΕΚ, 34 αθλητές της βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή του Μετώπου στο Τεπελένι, ανάμεσα τους οι Παπαδόπουλος, Δαϊσπάγκος, Τζαννετής, Σέλτζικας, Ρίμπας, Παυλής, Σκλαβούνος, Κουτσουλιέρης Τσιραλίδης, Σπυρίδης. Σε επιστολή που έστειλε ο Θ. Σπυρίδης στον Σύλλογο της ΑΕΚ γράφει, ότι «οι Ιταλοί σαν ποντίκια έχουν τρυπώσει στο Τεπελένι και φοβούνται να ξεμυτίσουν γιατί τους περιμένει η γάτα! Εμείς!».

Στην πρώτη γραμμή του Μετώπου βρίσκονται και οι ποδοσφαιριστές του Παναθηναϊκού Αντώνης Μηγιάκης, Σπύρος, Υποφάντης, Κρητικός, Μπαλτάσης, Στρουμπούλης, Σβολόπουλος, Καμπέρος, Σύρκος, Δότσικας, Δημόπουλος. Ο ποδοσφαιριστής του Παναθηναϊκού Βασ. Στρουμπούλης έγραψε σε επιστολή του στην Αθήνα: «Πιάνουμε πολλούς αιχμάλωτους Ιταλούς και όλο ζητάνε «μαντζαρία». Πιάσαμε και έναν διεθνή ποδοσφαιριστή τους τον Καλικαμπέρι και του φερθήκαμε αθλητικά, ξεχνώντας πως νωρίτερα είχε γεμάτο το όπλο εναντίον μας και με την παρέα του ήθελε να μας υποδουλώσει». Ο σέντερ μπακ του Παναθηναϊκού Βασ. Καμπέρος σε επιστολή που είχε γράψει στο Σύλλογο του, τόνιζε «θα επιστρέψουμε μόλις κατατροπώσουμε τους Ιταλούς. Νόμιζαν ότι θα αντιμετώπιζαν την Ελλάδα στο ποδόσφαιρο και θα εξασφάλιζαν εύκολη και άνετη νίκη. Όμως τους δώσαμε ένα καλό μάθημα και θα το θυμούνται για πάντα».

Ο τερματοφύλακας του Αθηναϊκού Ρουσόπουλος, έγραψε σε συναθλητές του στην Αθήνα « εσείς να γυμνάζεστε καθημερινά χωρίς να ανησυχείτε, εμείς εδώ φυλάσσουμε Θερμοπύλες…».

Ο πρωταθλητής Ελλάδος στα εμπόδια και βαλκανιονίκης αθλητής του Παναθηναϊκού Ιωάννης Σκιαδάς σε επιστολή του ζήτησε από την Αθήνα να του στείλουν μία μπάλα για να παίζουν «και γυμναζόμενοι θα έχουμε τη δύναμη και θα έρθει σύντομα η στιγμή που θα ρίξουμε τους φρατέλους στη θάλασσα».

Η μπάλα έφτασε στο Μέτωπο και η ευχαριστήριος επιστολή εστάλη αμέσως στην Αθήνα με τις υπογραφές των αθλητών: Σκιαδά, Βάζου (Ολυμπιακού) Γκιζόρη, Κομάσου, Ρουσόπουλου, Σχίζα, Προκοπίου, Βαλλίδη, Κουρέτη κ.α.

Όλοι αυτοί, παίζουν στον ελεύθερο χρόνο τους δίτερμα, με… θεατές τους Ιταλούς αιχμαλώτους. Πάντως η ομάδα του 1ου λόχου του 1ου Συντάγματος, που ανήκουν, πραγματοποίησε τρείς νίκες ( 3-2, 4-2, και 6-2) με τους Ιταλούς να εκπλήσσονται και να χειροκροτούν.

Ο ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ Α. Κοντόπουλος παρασημοφορήθηκε «λόγω της εξαίρετης ανδρείας που επέδειξε στη μάχη του Ιβάν». Ο ποδοσφαιριστής του Απόλλωνα Αθηνών Βουβουδάκης προήχθη στο βαθμό του λοχία επ’ ανδραγαθία.

Επίσης αθλητές του Απόλλωνα που πολεμούν στην πρώτη γραμμή, είναι οι Γκίκας Γκιζόρης, Δεληγιάννης, Μαρσέλλος, Γκίλλης, Δαμαλάς, ενώ ο Κάτσικας υπηρετεί στο Ναυτικό.

Οι αθλητές του Ολυμπιακού Πατρών Αναστάσιος και Νικόλαος Πολυκράτης και ο τερματοφύλακας Γεώργιος Καλοκαιρινός πολέμησαν γενναία τον εχθρό.

Μάλιστα ο Αναστάσιος Πολυκράτης έκανε και μία αλτρουιστική πράξη. Βρήκε έναν Ιταλό στρατιώτη σοβαρά τραυματισμένο και εγκαταλελειμμένο, τον πήρε στον ώμο του και ανάμεσα από φαράγγια και δύσβατα μονοπάτια τον μετέφερε κατάκοπος σε ορεινό χειρουργείο, και σώθηκε από βέβαιο θάνατο.

Ο αθλητής της Φρεατίδος Πειραιώς, Γεώργιος Γεωργάς(αριστερό μπακ) υπηρέτησε στη πρώτη γραμμή του Αλβανικού μετώπου. Μάλιστα μετά από σφοδρά χτυπήματα του Ιταλικού πυροβολικού, κατάφερε και έσωσε το σοβαρά τραυματισμένο συμπολεμιστή του, τονΤιμαγένη Ι. (μετέπειτα γυμνασιάρχη του Γυμνασίου του Πειραϊκού Συνδέσμου) μεταφέροντας τον στους ώμους του στο ορεινό χειρουργείο σώζοντας τον από βέβαιο θάνατο.

Άλλοι αθλητές – πολεμιστές

Οι μεγάλοι πρωταθλητές του στίβου και με μεγάλες διεθνείς νίκες στους Βαλκανικούς, όπως ο δρομέας Θανάσης Ραγάζος (Γ.Σ. Αλμυρού Βόλου), ο εμποδιστής Χρήστος Μάντικας (ΑΕΚ), ο Ιωάννης Παλαμιώτης (Παναθηναϊκού), ο δρομέας Στρατάκος ( Εθνικού Γ.Σ.), ο δισκοβόλος Νίκος Σύλλας ( Πανιωνίου) ο σφυροβόλος και πρωταθλητής της πάλης Θανάσης Καμπαφλής που τους διασκέδαζε με Δημοτικά τραγούδια ο Γρηγόρης Γεωργακόπουλος (ΑΕΚ) ο Φραγκούδης, ο Πρωτοψάλτης ο Μισαηλίδης, ο Στεφανάκης και ο δυναμικός άλτης του Πειραϊκού Γρηγόρης Λαμπράκης, βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή του Μετώπου και πολέμησαν γενναία.

Ο Μαραθωνοδρόμος και βαλκανιονίκης του Παναθηναϊκού Χρήστος Σάρρας ο γνωστός σε πολλούς Αθηναίους εφημεριδοπώλης συνέλαβε ένα βράδυ μόνος του τρείς Ιταλούς, τους αιχμαλώτισε και τους οδήγησε στη μονάδα του. ΄

Ήταν η σειρά του να πάει στη βρύση να γεμίσει τα παγούρια νερό. Εκεί διαπίστωσε πως υπήρχαν τρεις Ιταλοί, τους αιφνιδίασε και τους αφόπλισε, πέταξε τα όπλα τους και με απειλές τους οδήγησε στη μονάδα του στην Ξηνοπηγή.

Ο πρωταθλητής Ελλάδος και βαλκανιονίκης στο επί κοντώ Γεώργιος Θάνος και ο αθλητής του Πανιωνίου Βασ. Σταυρόπουλος δήλωσαν στους απεσταλμένους του Τύπου στο Μέτωπο, ότι θα γυρίσουν στην Αθήνα μόνο νικητές! «Γιατί μέσα στη ψυχή μας έχουμε δύο ιδέες: Νίκη ή θάνατος!».

Ο σφαιροβόλος του Λυκούργου Σάμου Κατρακάζης που υπηρετεί ως ανθυπολοχαγός στους όλμους και ο δρομέας του ίδιου Συλλόγου Κ. Πτίνης στο Πυροβολικό, σε επιστολή που έστειλαν στο σύλλογο τους γράφουν: «Κάνουμε τόσο καλά το καθήκον μας που ενοχλεί αφάνταστα τον καβαλέρο ( Μουσολίνι)…».

Στην πρώτη γραμμή και οι άσσοι του Μπάσκετ Δημητριάδης, Σκυλογιάννης, Χατζηγεωργάκης, Καμιζούλης, Βάσος…

Από τους κολυμβητές μας που πολέμησαν στο Μέτωπο οι Ν. Μπαλτατζής ως ανθυπίλαρχος στο Ιππικό, ο Α. Περδίκης ως ανθυπασπιστής, ο Ι. Παπαδάκης, ο Γ. Γεωργιάδης και οι αδελφοί Ζωγράφου.

Άλλοι παλιοί πρωταθλητές της οπλομαχίας που πολέμησαν στην πρώτη γραμμή είναι, ο συνταγματάρχης του Πυροβολικού Κ. Μπότασης, οι λοχαγοί Κ. Νικολόπουλος και Χρήστος Ζαλοκώστας σε άλλες μονάδες μαζί με τον πανελληνιονίκη με διεθνείς νίκες αντισυνταγματάρχη Τρ. Τριανταφυλλάκο, τον ταγματάρχη Παπαρρόδου και τους λοχαγούς Μολφέτα, Κοτέα Ψαράκη και τον ανθυπολοχαγό Καραμερτζάνη.

Ο πρωταθλητής της ποδηλασίας του Πανιωνίου Περουτζόγλου, σε επιστολή του στο σύλλογό του γράφει ότι «στους 50- 60 αθλητές της οικογένειας του Πανιωνίου έπεσε ο κλήρος να υπερασπίσουν την τιμή της πατρίδος στην πρώτη γραμμή.

Το αμάραντο στεφάνι της νίκης θα σου το προσφέρουν τα παιδιά σου, διότι η νίκη θα ανήκει σε σένα που έβγαλες λεβέντες που ξέρουν να αγωνίζονται και να νικούν».

Extraordinary duel in Manchuria

During the Russo-Japanese war(8 Feb. 1904- 5 Sept.1905) there was a certain event ,in fact it was a single combat duel,between two officers of opposing sides in front of the eyes of two opposing armies.The duel was actual and real event,but not commonly known.
During that war there was a certain Japanese officer who became famous by provoking Russian officers in single combat duel in front of the eyes of Russian and Japanese soldiers,usually before some major battle in purpose of boosting moral of Japanese soldiers.That Japanese officer was not samurai per se,because after Emperor Meiji reform there was no more classical samurai,but he was,without doubt,trained in weapon and raised in samurai spirit.

It was the year 1905.Russo-Japanese war was at full steam.That wet morning two opposing armies watched each other after countless Japanese wasted charges on Russian positions somewhere in Manchuria front at place called Jun-ju-an.That situation resulted with Japanese standstill witch could not be tolerate by the generals.Regarding to that situation Japanese general ,commander of that particular front section,sent a message or verbally informed the Russian general,requesting for one Russian officer to come to duel against the Japanese officer duelist before main battle.
Nevertheless,Russian volunteer-duelist was needed,but already knowing about reputation of Japanese duelist,there was no volunteers.Not even a Kossak.
The word about Japanese challenge was spread,off course,across all Russian front line,and heard of it,one man took his his cavalry sword and coat and went right to the quarters of General Madridov.
Sharp salute- Lt.Aleksandar Saičić (1873-1911),from Berane-Crna gora,servant of his highness Prince Nikola I,now in service of His Majesty,Emperor of Russia.I am the volunteer,I would like to answer a challenge to a duel!
Russian general was very surprised because instead of Russian volunteer before him,there was standing a Serbian volunteer from Crna gora.

No time to lose,duel was waiting.Aleksandar Saičić carefully chose a new horse and left to the place where duel was to be fought.He was accompanied by numerous Russian soldiers and apparently with some military music band.
The place for the duel was chosen by Japanese general,and that place was in the middle of the “no man’s land” so that soldiers of both sides could observe the certain death of Russian duelist.
Aleksandar Saičić rode at dueling place observing his adversary at long distance on horse,also accompanied by numerous Japanese soldiers.
According to Aleksandar Saičić,when company of his challenger approached,in front of them rode out the Japanese duelist dressed in pitch black fur cloak,fearless and evil looking like some huge vulture bird,clearly overconfident.
Both duelists was on their positions,their escort set aside and soldiers on both sides were able to watch duel.

Japanese duelist made the first charge,Aleksandar Saičić then charged against and parry.They charged each other couple more times,but no avail.Aleksander Saičić later said that Japanese duelist had extremely well trained horse with lightning fast reactions.
Charge again,weapon contact,parry,but this time Japanese duelist manage to draw first blood making a small scratch on Aleksandar’s forehead.Clearly irritated not being able to win the duel for such long time,Japanese charged again with strength trying to finish the Aleksandar Saičić,but he manageed to parry again very skillfully and manage to cut off the hand with first cut ,and to cut down the Japanese duelist with another cut.Another version says that Lt.Saičić only cut down Japanese duelist.

Sound of cheering broke out on Russian part of front,Aleksandar Saičić make a salute to Japanise duelist lying down while his horse run toward Japanese line.
After that,Admiral Z.P.Roženstvenski personally congratulated Aleksandar Saičić victory over Japanese duelist(?).He was granted rank of captain in troop squadron of Pri-Amur Dragoon regiment.For bravery and gallantry shown in duel Aleksandar Saičić was decorated with highest Russian decorations,and for the rest of his life he was to receive 40 golden napoleons each year from Russian government.The sabre used by Aleksandar Saičić in duel was given to Russian Military museum,but he took home exactly the same model of sabre that we can see on his portrait.

Russian awards:Knightly order of St.Anna,I and II class,for wining in duel against Japanese officer.For gallantry and bravery.
Order of St.Vladimir with Swords and sash ,II class,for military merits
Order of St.Stanislav with swords and sash,II and III class-for gratitude from Russian Imperial house of Romanov.
Three Russian Wound medals for being wounded:First medal for being wounded in duel against Japanese officer at Jun-ju-an.Second wound medal for being wounded at Pei-an-can in Korea.Third wound medal for being wounded at Labataj.
Italian;Cross medal.
Domestic;Order of price Danilo, IV class and Medal for bravery.

During the Russo-Japanenese War,on Russian side there was about 2.000 volunteers from Serbia and Crna gora.

*Public obituary from “Glas Crnogoraca No.16 April 16. 1911.
*Dr.Dušan Babac-Crnogorska vojska 1896-1916.page 34.
*Dr.Svetislav Marinović,Monitor- 21 MAJ 2010
*Historinan.E.Smailovic,(TV-Bez granica)
*Col.ret.Slavko Saičić,(TV-Bez granica)

Όταν η σπάθη ‘συνάντησε’ τη κατάνα

Του Γεώργιου Ε. Γεωργά προπονητή ξιφασκίας, εκπαιδευτή της Ελληνικής Πολεμικής Τέχνης του Παμμάχου,  Research Scholar της Συντεχνίας των Ελεύθερων Ξιφομάχων.

Έχουν χυθεί τόνοι μελανιού από ερευνητές πολεμικών τεχνών, για το πιο σπαθί κυριαρχεί σε μια μονομαχία. Το κυρίαρχο θέμα είναι πια τέχνη σπαθασκίας είναι καλύτερη, η ανατολική με κυρίαρχο όπλο τη κατάνα (Ιαπωνικό σπαθί) ή η δυτική;

Φανταστική ζωγραφιά της μονομαχίας του Αλέξανδρου ενάντια στον Ιάπωνα αξιωματικό

Όπως ανάφερα ο κάθε ερευνητής είχε τις δικές του απόψεις και έβλεπε το θέμα αυτό από τη δική του οπτική γωνία και παράθετε τις δικές του απόψεις χωρίς όμως να υπάρχουν κάποιες αποδείξεις.

Ωστόσο αν ανατρέξουμε στην ιστορία, θα δούμε ότι έγινε μια μονομαχία ανάμεσα σε δυο ξιφομάχους διαφορετικής κουλτούρας, τρόπου ζωής και σχολής οπλομαχίας. Ενός αξιωματικού του αυτοκρατορικού Ιαπωνικού στρατού που είχε εκπαιδευτεί στη πολεμική τέχνη των σαμουράι και ενός αξιωματικού από το Μαυροβούνιο  που υπηρετούσε τον αυτοκρατορικό Ρωσικό στρατό και είχε εκπαιδευτεί πρωτίστως, στον Οθωμανικό στρατό, στο σπαθί του ιππικού, στη χρήση της σπάθης.

Βρισκόμαστε στη πρώτη δεκαετία του εικοστού αιώνα. Στις 8 Φεβρουαρίου του 1904 ξέσπασε ο πρώτος μεγάλος πόλεμος του 20ου αιώνα, ανάμεσα στην Ρωσική αυτοκρατορία των Ρωμανόφ και την Ιαπωνική αυτοκρατορία του Μεϊτζι. Οι δύο αυτές αυτοκρατορίες ήθελαν την κυριαρχία της Κορέας και της Μαντζουρίας. Η Ρωσική Αυτοκρατορία επιδίωκε την απόκτηση ενός λιμανιού στον Ειρηνικό Ωκεανό ενώ η Ιαπωνική Αυτοκρατορία την εδαφική επέκτασή της προς την Κορέα, αλλά και την Κίνα.

Τι έγραφε ο τύπος για τη μονομαχία

Η κόντρα των δυο αυτών αυτοκρατοριών είχε αρχίσει αρκετά χρόνια πριν. Πίσω στα 1895, η Ιαπωνική Αυτοκρατορία νίκησε σε πόλεμο την Κίνα των Τσινγκ με σκοπό την προσάρτηση της Κορεατικής χερσονήσου όπου και το κατάφερε. Το μεγαλύτερο ‘έπαθλο’ της Ιαπωνικής Αυτοκρατορίας ήταν το Πορτ Άρθουρ στη χερσόνησο Λιαοτούνγκ , σημαντικό λιμάνι που έλεγχε την προσπέλαση στις βόρειες ακτές την Κίνας. Ωστόσο, σύντομα, η Ιαπωνία αναγκάστηκε από την Γαλλία, την αυτοκρατορία της Γερμανίας και την Ρωσία να παραχωρήσει το λιμάνι στην Ρωσική Αυτοκρατορία. Το γεγονός αυτό οδήγησε στην ταπείνωση της Ιαπωνίας και την αρχή των γεγονότων που οδήγησαν στον Ρωσοϊαπωνικό πόλεμο.

Japanese troops charging a Russian position on a conical hill in Manchuria during the Russo-Japanese war, 1904. (Photo by Hulton Archive/Getty Images)

Τέσσερα χρόνια μετά, το Νοέμβριο του 1899 ξέσπασε η εξέγερση των Μπόξερ. Η εξέγερση των μπόξερ ήταν μια επανάσταση από μέλη της εθνικιστικής Ομάδας της Ηθικής αρμονίας της Κίνας ενάντια σε κάθε ξένη επιρροή στην Κίνα. Οι επαναστάτες ονομάστηκαν μπόξερ από τους Δυτικούς εξαιτίας των πολεμικών τεχνών που εξασκούσαν. Οι Μπόξερ πίστευαν ότι τα μαγικά φυλαχτά και οι πολεμικές τέχνες που εξασκούσαν θα τους έκαναν άτρωτους. Στερούνταν όμως στρατιωτικών ικανοτήτων καθώς τους έλειπαν ο στρατιωτικός εξοπλισμός και η οργάνωση της Δύσης.

Τόσο η αυτοκρατορία των Ρώσων, όσο και των Ιαπώνων έστειλαν στρατεύματα στην Κίνα, για να καταπνίξουν την εξέγερση των Μπόξερ. Παράλληλα όμως, οι Ρώσοι έστειλαν ισχυρές δυνάμεις στην Μαντζουρία για την προστασία του υπό κατασκευήν σιδηροδρόμου της. Τα στρατεύματα της αυτοκρατορίας των Τσινγκ και των Μπόξερ που υπήρχαν στη Μαντζουρία εκδιώχθηκαν και ο ρωσικός στρατός εγκαταστάθηκε στην περιοχή. Από την άλλη πλευρά, η αποτελεσματικότητα και η σύνεση των ιαπωνικών στρατευμάτων, απέσπασε το σεβασμό της διεθνούς κοινότητας.

Ιάπωνες εκτελούν Ρώσο στρατιώτη ενω χαμογελούν

Μπορεί η Ρωσία να είχε υπό τον έλεγχο της τη Μαντζουρία με τα στρατεύματα που ειχε στείλει για να προστατεύει το σιδηρόδρομο μεταξύ Πορτ Άρθουρ και Χαρμπίν, ωστόσο η Ιαπωνία υπέγραψε στο Λονδίνο συμμαχία με τη Βρετανική αυτοκρατορία. Ούτε λίγο ούτε πολύ η συνθήκη έλεγε, ότι αν ένας από τους δύο εταίρους εμπλεκόταν με μία μόνο δύναμη, ο άλλος θα τηρούσε ουδετερότητα. Αν όμως δύο η περισσότερες χώρες συμμαχούσαν ενάντια στη Μεγάλη Βρετανία ή την Ιαπωνία, ο άλλος όφειλε να εμπλακεί στον πόλεμο. Αυτό είχε το αποτέλεσμα οι Ιάπωνες να εκτιμούν ότι, η συμμαχία ισοδυναμούσε με παρώθηση σε πόλεμο με τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Πίστευαν ότι η βρετανική προστασία, θα απέτρεπε τη Γαλλία και την αυτοκρατορία της Γερμανίας να συμμαχήσουν με τη Ρωσία.

Το αποτέλεσμα όλων αυτών των γεγονότων ήταν οι ατελείωτες διαπραγματεύσεις για ειρηνική διευθέτηση των θεμάτων που κράτησαν για μήνες. Ο Τσάρος Νικόλαος Β’ μιλώντας κατ’ ιδίαν για τους Ιάπωνες διπλωμάτες, τους αποκάλεσε κίτρινους πιθήκους, μια περιφρόνηση που συμμερίζονταν οι περισσότεροι από τους στενούς συμβούλους του τσάρου.Η απάντηση ήρθε άμεσα από την Ιαπωνία τον Ιανουάριο του 1904, όταν ο Κατσούρα Ταρό, εξοργισμένος από τη θρασύτητα που επεδείκνυαν οι Ρώσοι, έστειλε ένα τελεσίγραφο, στο οποίο ζητούσε αμοιβαίο σεβασμό των εδαφικών κτήσεων της Κίνας των Τσινγκ . Η Ιαπωνία θα αποδεχόταν ότι η Ρωσία είχε το δικαίωμα να προστατεύσει το σιδηρόδρομό της στη Μαντζουρία, αλλά δεν ήταν διατεθειμένη να παραιτηθεί των στρατιωτικών και οικονομικών της συμφερόντων στην Κορέα. Η απάντηση της Ρωσίας όπως αναμένονταν ήταν η ενίσχυση των στρατευμάτων της, κατά μήκος των κορεατικών συνόρων στη Μαντζουρία. Οι Ιάπωνες τότε απάντησαν άμεσα με μια μοίρα αντιτορπιλικών που εξαπέλυσε επίθεση στον αγκυροβολημένο στόλο του Πόρτ Αρθουρ. Ο Ρωσοϊαπωνικος πόλεμος είχε αρχίσει.

Σαμουράι της φυλής Σατσούμα

Σε αυτό λοιπόν το πόλεμο έγινε ένα ασυνήθιστο περιστατικό για την εποχή που μιλάμε. Στη πραγματικότητα διατελέσθει μια μονομαχία ανάμεσα σε δυο αξιωματικούς των αντίπαλων δυνάμεων.

Αυτό γίνονταν σε άλλες εποχές για να εμψυχωθούν οι πολεμιστές. Τώρα όμως βρισκόμαστε στην αυγή του 20 αιώνα που οι μονομαχίες είχαν απαγορευτεί στη Δύση εδώ και αρκετά χρόνια, ενώ στην Ιαπωνία η μόνη κλάση που μονομαχούσε με σπαθί ήταν οι σαμουράι, που όμως είχαν σταματήσει να υπάρχουν μετά τον εξυχρονισμό της αυτοκρατορίας. Ωστόσο η τέχνη του σπαθιού μαθαίνονταν στις στρατιωτικές σχολές της αυτοκρατορικής Ιαπωνίας από πρώην σαμουράι.

Το γεγονός έλαβε χώρα το 1905 στη Μαντζουρία σε μια τοποθεσία που ονομάζεται Τζουν-Τζου-αν. Ήταν ένα ομιχλιασμένο πρωινό κι στρατιώτες των δυο αντίπαλων είχαν παραταχτεί αναμένοντας διαταγές.

Υβριδικά Ιαπωνικά σπαθιά της περιόδου

Αντί για αυτό ένας διαβιβαστής του Ιαπωνικού στρατού πλησίασε το Ρωσικό επιτελείο και προκάλεσε το Ρώσο διοικητή να επιλέξει έναν Ρώσο αξιωματικό για να μονομαχήσει με ένα Ιάπωνα αξιωματικό πριν την επερχόμενη μάχη.

Κανένας όμως Ρώσος δεν ανταποκρίθηκε στη πρόκληση του Ιάπωνα, διότι ο Ιάπωνας ξιφομάχος λέγονταν ότι ήταν εξαιρετικός στη τέχνη του σπαθιού. Η πρόκληση φυσικά διαδόθηκε αμέσως στις γραμμές των Ρώσων. Ωστόσο κάνεις, ούτε καν οι τρομεροί Κοζάκοι δεν σήκωσαν το γάντι. Κάνεις δε τολμούσε να αντιμετωπίσει τον Ιάπωνα ξιφομάχο. Ωστόσο ένας αξιωματικός του ιππικού πήρε τη σπάθη του και τη χλαίνη του και τράβηξε για το διοικητήριο του στρατηγού Μαντρίντοφ. Ο αξιωματικός ήταν ο υπολοχαγός Αλέξαχδρος Σαισίκ (1873-1911) από το Μαυροβούνιο ο όποιος υπηρετούσε στον αυτοκρατορικό στρατό. Ο Αλέξανδρος ζήτησε να έχει τη τιμή να μονομαχήσει τον Ιάπωνα στο όνομα του αυτοκράτορα. Ο στρατηγός Μαντρίντοφ εκπλήχθηκε, δε μπορούσε να δεχτεί ότι ένας εθελοντής από το Μαυροβούνιο, θα μονομαχούσε για τον αυτοκράτορα των Ρώσων, ενώ κάνεις Ρώσος δε δέχτηκε τη μονομαχία.

Ωστόσο δεν υπήρχε ώρα για χάσιμο, ο στρατηγός έδωσε την άδεια στον υπολοχαγό να μονομαχήσει. Ο Αλέξανδρος αφού επέλεξε ένα καλό πολεμικό άλογο, το καβάλησε και έφυγε για να αντιμετωπίσει τον Ιάπωνα.

Πριν περιγράψω τι έγινε στην μονομαχία πρέπει να αναφερθούμε λίγο στην εκπαίδευση των ‘πρωταγωνιστών’.

Tο όνομα του Ιάπωνα αξιωματικού, δυστυχώς δεν έχει διασωθεί. Το ότι οι πηγές λένε ότι ήταν εξαίρετος ξιφομάχος, αυτό μπορεί να κάνει τη φαντασία μας να τρέξει και να σκεφτούμε ότι ήταν σαμουράι. Αυτό όμως δεν μπορεί να ήταν εφικτό. Η τάξη των σαμουράι την εποχή αυτή ανήκε πια στο παρελθόν. Είχαν βρεθεί εκτός νόμου από τις μεταρρυθμίσεις του αυτοκράτορα Μεϊτζι. Κοντολογίςτο 1868 η αποκατάσταση Meiji σηματοδότησε την αρχή του τέλους για τους Samurai.

Στο σύστημα συνταγματικής μοναρχίας Meiji περιλαμβάνονταν μεταρρυθμίσεις όπως οι προϋποθέσεις για την ανάληψη δημόσιου αξιώματος. Ο Αυτοκράτορας Meiji απομάκρυνε τους Samurai, μείωσε τη δύναμη των Daimyo και μετέφερε την πρωτεύουσα από το Κιότο στο Τόκιο. Η νέα κυβέρνηση δημιούργησε στρατό κληρωτών το 1873 στον οποίο οι περισσότεροι αξιωματικοί προέρχονταν κατά βάση από τις τάξεις των πρώην Samurai.

Το 1877, κάποιοι πρώην Samurai επαναστάτησαν εναντίον του Meiji στων εξέγερση Satsuma. Έχασαν τη μάχη της Shiroyama, και η εποχή των Samurai έλαβε τέλος. Μπορεί μεν η κλάση των σαμουράι να μην υπήρχε πια, ωστόσο η εκπαίδευση στην ξιφομαχία πέρασε στις στρατιωτικές σχολές της Ιαπωνίας.

Ο Αλέξανδρος Σαισίκ

Από την άλλη πλευρά έχουμε τον Αλέξανδρο Σαισίκ. Γεννημένος στο Μαυροβούνιο στις 5 Αύγουστου του 1873. Τελείωσε τη στρατιωτική σχολή του Βελιγραδίου και κατατάχτηκε στη ταξιαρχία της Βασοτζέβικ όπου υπηρέτησε για 3 χρόνια. Λίγους μήνες μετά βρέθηκε στη Κωνσταντινούπολη όπου υπηρέτησε στον αυτοκρατορικό Οθωμανικό στρατό του Σουλτάνου, ως υπολοχαγός για άλλα 3 χρόνια. Τέλος κατατάχτηκε στον αυτοκρατορικό στρατό της Ρωσίας ενώ στο Ρωσοϊαπωνικό πόλεμο ήταν στις δυνάμεις του Μαυροβουνίου κάτω από τις διαταγές του Τζόβαν Λιποβάκ.

Το μέρος που επιλέχτηκε να γίνει η μονομαχία, επιλέχτηκε από τον Τόγκο (τον διοικητή των Ιαπώνων δυνάμεων),ήταν σε ένα ουδέτερο μέρος όπου και οι δυο στρατοί μπορούσαν να δουν τη μονομαχία. Ολοι στοιχημάτιζαν στο θάνατο του Αλέξανδρου.

Ο Αλέξανδρος έφτασε πρώτος στο μέρος και είδε τον Ιάπωνα ξιφομάχο να πλησιάζει, ο Ιάπωνας φορούσε ένα μαύρο μανδύα με γούνινη   επένδυση και έμοιαζε σαν μεγάλος γύπας που έμπνεε την αύρα του κακού.

Οι δυο μονομάχοι κοιτάχτηκαν για λίγη ώρα και ο Ιάπωνας επιτέθηκε πρώτος καλπάζοντας με το άλογο του ενάντια στον πρόμαχο του Ρώσικου   στρατού. Σαν απάντηση και ο Αλέξανδρος κάλπασε ενάντια στον Ιάπωνα αποκρούοντας το χτύπημα της κατάνας του με τη σπάθη του. Αυτό συνεχίστηκε αρκετές φόρες, χωρίς αποτέλεσμα. Οι πηγές λένε ότι ο Ιάπωνας ήταν εξαιρετέα γρήγορος και πολύ καλός ιππέας που απέφευγε τα κοψίματα του Αλέξανδρου με μεγάλη ευκολία. Στο τέλος ο Ιάπωνας κατάφερε το πρώτο κόψιμο στο μέτωπο του Αλέξανδρου.

Σίγουρος για τον εαυτό του και έχοντας στη ψυχολογία του το πρώτο επιτυχές χτύπημα, επιτέθηκε πάλι για να ξεμπερδέψει μια και καλή με τον πρόμαχο των Ρώσων. Αυτό ήταν και το λάθος του, η σιγουριά του. Ο Αλέξανδρος αφού έκοψε το καρπό του αντίπαλου του με τη σπάθη του, τον αποκεφάλισε προσπερνώντας με το άλογο του τη πίσω πλευρά του Ιάπωνα. Ο Αλέξανδρος σταμάτησε το άλογο του, χαιρέτησε στρατιωτικά τον νεκρό αντίπαλο του και κάλπασε στις Ρωσικές γραμμές.

Μετά από τη μονομαχία ο διοικητής του Ρώσικου στρατού που ήταν ο ναύαρχος Ροζενστβένσκι συνεχάρη προσωπικά τον Αλέξανδρο για τη νίκη του.

Τον προήγαγε σε λοχαγό ενώ   για την ανδρεία του το αυτοκρατορικό ταμείο του έδινε σύνταξη μέχρι το τέλος της ζωής του 40 χρυσά ναπολεόνια κάθε χρόνο. Η σπάθη που χρησιμοποιήθηκε στη μονομαχία δόθηκε στο Ρωσικό μουσείο.

Η αυτοκρατορία έδωσε μεγάλες τιμές στον Αλέξανδρο αφού κατόρθωσε να νικήσει το πρόμαχο των Ιαπώνων.

Έτσι χρήσθηκε ιππότης του τάγματος της Αγίας Άννας για την νίκη στη μονομαχία εναντία του Ιάπωνα αλλά και για την ανδρεία του.

Έλαβε το παράσημο του τάγματος του Αγίου Βλαδίμηρου για τις στρατιωτικές υπηρεσίες του.

Έλαβε παράσημο του τάγματος του Αγίου Στανισλάβου για τις υπηρεσίες στη δυναστεία των Ρωμανόφ.

Έλαβε 3 παράσημα που δείχνουν ότι τραυματίσθηκε : Το πρώτο για το τραυματισμό του από τον Ιάπωνα στη μονομαχία της Τζουν-Τζου-Αν. Το δεύτερο γιατί τραυματίσθηκε στη Πεϊ-Αν στη Κορέα και το τρίτο γιατί τραυματίσθηκε στη Λαμπτατζ.

Έλαβε τον Ιταλικό σταυρό

Και το παράσημο του πρίγκιπα Ντανίλο για τη γενναιότητα του.

Βιβλιογραφία:

Ansart, Olivier (2007) “Loyalty in Seventeenth and Eighteenth Century Samurai Discourse,” Japanese Studies, 27:2, 139-154.

Collcutt, Martin (1996) “The ‘Emergence of the Samurai’ and the Military History of Early Japan,” Harvard Journal of Asiatic Studies, 56:1, 151-164.

• Ravina, Mark, 2004, The Last Samurai – The Life and Battles of Saigo Takamori, Hoboken, New Jersey.
• Rhoades, Murphey, 1997, East Asia: A New History, Addison Wesley Longman, New York.

Gordon, Andrew. A Modern History of Japan: from Tokugawa Times to the Present. Oxford University Press. 2003

Perez, Louis G. The History of Japan. Greenwood Publishing Group. 1998. ISBN 0-313-30296-0

*Public obituary from “Glas Crnogoraca No.16 April 16. 1911.
*Dr.Dušan Babac-Crnogorska vojska 1896-1916.page 34.
*Dr.Svetislav Marinović,Monitor- 21 MAJ 2010
*Historinan.E.Smailovic,(TV-Bez granica)
*Col.ret.Slavko Saičić,(TV-Bez granica)